Tấm lợp amiang là một vật liệu cần thiết cho thị trường Việt Nam, đặc biệt là các vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng ven biển để xây dựng nhà ở, công trình phụ trợ, kho bãi, chuồng trại hoặc xây mới và khắc phục hậu quả thiên tai bão lũ. Sản phẩm nổi trội với giá thành rẻ, độ bền cao. Về khía cạnh an toàn sức khỏe, chưa ghi nhận bằng chứng tấm lợp amiang gây ung thư cho con người.

Tấm lợp amiang là gì?

Là một trong những loại vật liệu xây dựng có lịch sử sử dụng lâu đời, tấm lợp amiang lần đầu được Ludwig Hatschek phát minh vào năm 1899 tại Áo và cấp bằng sáng chế tại Mỹ vào năm 1901. Ở Việt Nam, tấm lợp amiang được phát triển từ năm 1963 với 02 dây chuyền tại Nhà máy Biên Hòa (Đồng Nai) và Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh) đạt công suất tối đa 10 triệu m2/năm.

Tấm lợp amiang được sản xuất dưới công nghệ xeo ướt, sử dụng khoảng 90% kết hợp với 8-10% sợi amiang trắng. Trong hỗn hợp nguyên liệu phối trộn này các sợi amiang trắng sẽ gắn kết rất chặt chẽ với các hạt xi măng để tạo nên thành phẩm bền chắc, có tuổi thọ cao. Với công nghệ khép kín, tự động hóa hiện đại, chất lượng sản phẩm tấm lợp amiang ngày càng được cải thiện và năng suất cũng được nâng cao.

Đến nay, các dây chuyền sản xuất tấm lợp amiang đã được phát triển trên cả 3 miền Bắc – Trung – Nam. Sản phẩm chủ yếu được tiêu thu ở khu vực nông thôn, miền núi, và sử dụng để ứng phó với thiên tại, lũ lụt ở nhiều địa phương ở Việt Nam.

Tấm lợp amiang có gây ung thư như đồn đoán?

Mặc dù đã được sử dụng hơn 100 năm nhưng 20 năm trở lại đây, những tranh cãi về ảnh hưởng của tấm lợp amiang mới được đưa ra bàn luận rộng rãi. Một số tổ chức cho rằng amiang trắng trong tấm lợp fibro xi măng gây ung thư cho con người. Người tiêu dùng cũng trở nên hoang mang và lo sợ khi tiếp nhận những thông tin tuyên truyền tiêu cực.

Trên khía cạnh khoa học, chưa một nghiên cứu nào của quốc tế hay Việt Nam tìm ra những ca bệnh ác tính do amiang trắng. Nước Nga đã tiến hành nghiên cứu về tác động của amiang đến sức khỏe con người từ rất sớm, tới nay đã có hàng trăm công trình nghiên cứu về vấn đề này. Các công trình nghiên cứu về nồng độ bụi sợi amiang trong không khí tại khu vực dân sinh sống Yakaterenburg và Pervouralsk, các tòa nhà được xây dựng từ những năm 60-80 của thế kỷ XX… đều rất nhỏ, đảm bảo ở trong giới hạn cho phép.

Nghiên cứu bụi phát tán ra không khí khi Trung tâm thương mại thế giới tại New York bị tấn công năm 2001 trước, trong và sau ngày 11/9/2001 đều không đáng kể.

Năm 2004, kết quả khám cho 702 người, trong đó có 307 công nhân sản xuất tấm lợp amiang, 95 người sản xuất ống xi măng amiang, 70 người làm việc với các bao đựng amiang, số còn lại sống dưới mái nhà lợp tấm xi măng amiang cho thấy không có trường hợp nào có dấu hiệu ở phổi.

Tại Việt Nam, nhiều nghiên cứu khoa học cũng đã được thực hiện bởi các tổ chức uy tín. Viện Vật liệu Xây dựng đã kết luận trong nghiên cứu về sự tồn tại và biến đổi của sợi amiang rằng các sợi amiang rất khó bị phát tán ra môi trường trong quá trình sử dụng, kể cả khi phá dỡ công trình và xảy ra sự cố như trường hợp của Trung tâm thương mại thế giới tại New York năm 2001. Trong trường hợp tấm lợp amiang trắng bị rửa trôi hoặc đập nhỏ, cặn rửa trôi hoặc bụi của tấm lợp không phải là các sợi amiang trắng mà là đá xi măng có chứa sợi (sợi chỉ chiếm 8% so với xi măng). Tấm lợp amiang và các sản phẩm xi măng sợi amiang trắng hầu như không gây ra rủi ro cho môi trường và sức khỏe con người.

Các nghiên cứu khác của Bộ Y tế, Bệnh viện Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường… cũng cho thấy những kết quả khả quan về việc sản xuất và sử dụng tấm lợp amiang. Đặc biệt, kết quả khám bệnh nghề nghiệp và đo môi trường lao động cho công nhân ngành sản xuất tấm lợp amiang trong 12 năm (2008 – 2019) với sự tổ chức khoa học, bài bản, định kỳ hàng năm đều khẳng định: Không phát hiện tổn thương điển hình của bệnh bụi phổi liên quan đến amiang trắng.

Có thể thấy, tấm lợp amiang vẫn là một sản phẩm an toàn khi xét các kết quả nghiên cứu khoa học quốc tế và trong nước. Điều này cũng thống nhất với thực tiễn 57 năm sản xuất và sử dụng amiang trắng, các sản phẩm amiang trắng tại Việt Nam.

Hiện tại, các sản phẩm xi măng amiang trắng nói chung và tấm lợp amiang nói riêng vẫn được Nhà nước Việt Nam cho phép sử dụng tại czác Luật Đầu tư, Luật Hóa chất, Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Bảo vệ Môi trường và các nghị định hướng dẫn các luật trên. Doanh nghiệp sản xuất tấm lợp amiang cũng đang tuân thủ tốt các quy định của pháp luật về điều kiện kinh doanh, công nghệ, chất lượng sản phẩm…